auteur: Mieke Kissing
4 april 2022. Afschuwelijke beelden op televisie, van lukraak doodgeschoten burgers in een klein dorpje in Oekraïne. Later die avond onheilspellende berichten over het angstwekkende tempo waarin het klimaat verandert, met alle ellende die dat teweegbrengt.
Gedachten uitpluizen
Ik word wakker, midden in de nacht, met een koude klont in mijn maag. Ik voel me ellendig en krul me in bed op in foetus-houding. Dat helpt niet, de klont blijft. Na een tijdje besluit ik mijn hersens te gebruiken om te analyseren waar de klont uit bestaat. Zodra ik hem onder de loep neem, valt hij uit elkaar. Hij blijkt te bestaan uit een mix van angst en boosheid, vermengd met een beetje verdriet en ook nog wat schuldgevoel.
Het inzicht in de ingrediënten van de klont geeft al een iets beter gevoel. Nu kan ik ze stuk voor stuk bekijken en zien wat ik ermee kan. Eerst maar eens de angst. Waar ben ik bang voor? Voor van alles wat met verlies te maken heeft. Verlies van waarden die voor mij essentieel zijn: medemenselijkheid, fatsoen, tolerantie en integriteit. En, als ik eerlijk ben, ook voor verlies van de welvaart waarin ik ben opgegroeid en die een tijd lang vanzelfsprekend heeft geleken.
Dan de boosheid. Wat zit daarachter? Ook die is niet moeilijk te ontrafelen. Het is een intens diepe verontwaardiging over het zinloos neerknallen van onschuldige burgers en, bijna nog erger, de ontkenning door het Russische regime van die gruweldaden, door ze zonder blikken of blozen weg te zetten als fake news, zogenaamd in scène gezet door Oekraïnse acteurs.
Tenslotte het schuldgevoel. Mijn geweten staat paraat om me dat even haarfijn uit te leggen. Ik ben verdrietig over hoe slecht het met de aarde gaat, maar het is ook mijn footprint, die de klimaatverandering veroorzaakt. Al leef ik met aandacht voor het milieu, mijn footprint was, en is nog steeds, te groot. Ik ben ook onderdeel van het klimaat-probleem en zou meer kunnen doen om het milieu te sparen.
Ik ga langzaam weer recht in bed liggen en stel mezelf de vraag: ok, en wat nu? Wat kan ik, vanuit mijn bedje ergens in Nederland met deze inzichten? Wat ik niet kan, is heel helder: ik kan niet in mijn eentje het klimaat redden, ik kan niet de wereldorde bepalen en zorgen dat iedereen vreedzaam samenleeft. Er is heel veel wat zich buiten mijn invloedssfeer afspeelt, maar waar heb ik dan wel invloed op?
Antwoord
Het antwoord op die vraag dient zich aan zodra ik hem stel. Ik kan mild zijn, voor de wereld en voor mezelf. Ik kan zelfs mild denken over de Russische soldaten die de trekker hebben overgehaald voordat ze de benen namen, en over de machthebbers in het Kremlin die hen daartoe hebben aangezet. Ik kan hen blijven zien als mensen en niet als monsters. Niet omdat ik het ook maar in de verste verte eens ben met wat ze doen en beweren. Wel omdat ik kan weigeren me te laten meeslepen in de maalstroom van angst en haat. Dat is wat ik kan beïnvloeden, daar ligt mijn kracht.
Ik denk dat we allemaal met elkaar verbonden zijn. Ook al is dat op een niveau dat ik niet kan waarnemen, ik vertrouw erop dat het zo is. Door onverstoorbaar, standvastig mild te zijn, ook voor degenen die dat in mijn ogen niet verdienen, kan ik iets positiefs bijdragen aan die verbinding. En door mild te zijn voor mezelf, creëer ik meer ruimte om na te denken over hoe ik mijn footprint nog kan verkleinen. Op die manier kan ik iets wezenlijks doen: een klein beetje bijdragen aan een betere wereld.
